Het globale virus dat IT heet
Turkije is hard op weg EU-lid te worden, kwestie van tijd voordat het Kremlin letterlijk haar deuren opent voor toeristen, de Libische lente zet koers richting Syrië, de VS gaan Guantanamo Bay opheffen, de Kanaaltunnel versterkt de eenheid binnen Europa en verzoening tussen Noord- en Zuid-Korea is nabij.
Al deze uitspraken staan haaks op de werkelijkheid. Maar niet op de werkelijkheid van het verleden. Bovenstaande optimistische geluiden kunnen zonder al te veel moeite terug gevonden worden in oude kranten en nieuwsuitzendingen. Het begrip “fake-news” had zijn intrede nog niet gedaan maar deze nieuwitems waren daar ook geen voorloper van: er was een goede en gefundeerde reden om deze geluiden te laten horen.
Hoe enorm anders ziet de wereld er inmiddels uit. De hysterische reactie van Erdogan op de mislukte staatsgreep staat gelijk aan het doorsnijden van alle (fragiele) banden met het Westen, Poetin kan zijn oude KGB-genen niet in bedwang houden en doet tot afgrijzen van de rest van de wereld aan landjepik, Assad vernietigt alles wat naar lente ruikt (desnoods met een chemisch goedje), Obama huisvest na acht jaar nog steeds zo’n 100 “gasten” in de marinebasis op Cuba, de Engelsen hebben met de Brexit hun afgezonderde eilandstatus bevestigd en Kim Jong-un stuurt zijn zuiderbuur liever raketten dan herenigingsvoorstellen.
Waar is het mis gegaan?
Is het de crisis? Zijn al die brandhaarden aangestoken door in achterkamertjes bedachte kreten als subprime-loans, special purpose vehicles en securitisaties? Ik denk het niet. We worden niet vrolijker van een crisis maar dat is wel een erg makkelijk excuus. Bovendien zijn we de verschillende crisissen al weer aardig te boven en lijken de branden juist in omvang toe te nemen.
De werkelijke oorzaak heeft naar mijn idee wel een soort van gedeelde bron die “vooruitgang” heet. De wereld van economie en financiën is er de afgelopen decennia behoorlijk complexer en mede daardoor ondoorzichtiger op geworden. Een ideale voedingsbodem (weten we achteraf) voor gevaarlijke en moeilijk zichtbare luchtbellen. Die moeilijk te doorgronden wereld had niet kunnen ontstaan zonder de gigantische ontwikkeling van IT. Deze 3e (en volgens sommigen ook 4e) industriële revolutie heeft zich sneller dan ooit globaal verspreid en genesteld. Waar de wereldwijde uitrol van het spoor minimaal 100 jaar in beslag heeft genomen, blijkt nu al praktisch de hele wereldbevolking over een mobiele telefoon te beschikken. Kortom: de wereld is in rap tempo kleiner en toegankelijker geworden; voor iedereen. Op zich mooi maar de globalisering komt daarmee in een behoorlijke stroomversnelling. De drang naar en wens voor “one world” neemt tegelijkertijd explosief toe. Zodanig dat de gevoelsmatige controle van dat bestaande proces minder wordt en onzekerheid en angst de overhand krijgen. Alsof twee op elkaar afvarende tankers plots zijn voorzien van turbomotoren.
De ontwikkeling van IT temporiseren is natuurlijk geen oplossing. We zullen juist gebruik moeten maken van die IT om de veranderingen in goede banen te leiden. Samen met het oeroude gezonde verstand en het nog oudere communicatiemiddel “praten”. Wie kan daar eens een mooi appje voor bedenken?