Daarom worden beursreuzen wakker
MiFID heeft er voor gezorgd dat de concurrentie in het beurzenlandschap aardig is uitgedijt. Precies zoals deze “Markets in Fiancial Instruments Directive” beoogde. De bijkans monopolieposities van nationale beurzen begon te knellen in een Europa dat morrelde aan de binnenlandse grenzen en dan is een wettelijk duwtje in de goede richting welkom. Dat kan, zo blijkt, goed uitpakken. BATS, Chi-X en SWX Europe zijn inmiddels gevestigde namen en TOM (The Order Machine) heeft al wel de naam maar door de angst van NYSE-Euronext wat later dan gepland een vergunning ontvangen.
Deutsche Börse en NYSE-Euronext maken een voorlopig eind aan deze concurrentiegroei door de vorming van een Europese superbeurs. Maar niet alleen zorgen deze twee reuzen voor een ommekeer; ook BATS en Chi-X gaan de touwtjes aan elkaar binden. Waarom nu en niet een aantal jaren geleden? Waar is het uitzicht zo anders gekleurd dat een strategische ommezwaai nodig is?
De crisis. Dat is een inkoppertje. Maar een die té makkelijk is. De handelsvolumes lopen weliswaar terug en gefuseerde volumes zullen kostenbesparingen opleveren maar dit was in nog grotere mate het geval toen de crisis nog niet in zicht was.
Het antwoord ligt aan de achterkant verscholen: clearing en settlement. Het afwikkelen van de transacties die op de (fictieve) beursvloer tot stand zijn gekomen en er voor zorgen dat centjes en stukken netjes van eigenaar veranderen. Die achterkant is de afgelopen tien jaar radicaal veranderd; niet in de laatste plaats door Europese initiatieven als het slechten van de Giovannini-barrières en (op kleinere schaal) de realisatie van ESES (Euroclear Settlement of Euronext-zone Securities). Gevolg: een efficiënter (en dus goedkoper) afwikkeling tegen praktisch ongewijzigde (en dus lucratieve) tarieven. Nieuwe gespecialiseerde clearingpartijen als EMCF, EuroCCP en Holland Clearing House ruiken kansen en een bestaande partij als X-Clear ziet zich gedwongen haar prijzen te verlagen.
Het afdwingen van clearing en settlement voor OTC-derivaten via de Dodd-Frank Act (en de Europese EMIR-variant) zorgde voor de beursreuzen wellicht voor het juiste volume van de wake-up call. En toen was het rekensommetje snel gemaakt. Stijgende volumes én de volledige keten in één hand (het silo-model): daar moet wel een positief getal uit komen.
De EU heeft het nu voor het zeggen: smoren van de concurrentie of blijven geloven in vergaande interoperabiliteit. Schijnt een lastig dilemma te zijn. Alle betrokkenen hebben een questionnaire van 175 pagina’s ontvangen dus dat gaat nog wel even duren. Niet in slaap dommelen…