Wie wil er nou niet onafhankelijk zijn? Niemand toch? Klinkt harstikke fijn: vrij en zelfstandig en door niets bepaald of geregeld. Niet zelf verzonnen hoor; zegt meneer Van Dale. Maar het zijn precies de kreten waarom onafhankelijkheid zo positief in het gehoord ligt. En als je voor je gevoel al honderden jaren wordt tegengewerkt om die onafhankelijkheid te bereiken, gaat dat een keer botsen. In Catalonië lijken ze dat punt te hebben bereikt. De centrale regering in Madrid is er fel op tegen maar het gaat toch gebeuren: een onafhankelijkheidsreferendum.

Is het zo slechts toeven dan in Barcelona en omstreken dat 8 miljoen mensen zich liever distantiëren van het Spaanse koninkrijk? Dat klinkt in ieder geval als een legitieme reden om als eigen landje verder te gaan. Maar dat is nou juist zo fascinerend: Catalonië is rijk. In vergelijking met de overige regio’s in Spanje zeker. Het land is opgeknipt in 17 van die autonome gebieden en de Catalanen presteren het om bijna 20% van het bnp bij elkaar te harken. Op zichzelf geen teken van rijkdom als je bedenkt dat circa een vijfde van de Spanjaarden ook in deze kustregio woont maar het zegt des te meer over de rest van het koninkrijk. In Madrid en omstreken verdienen ze nog meer centjes en ook op de Balearen rinkelt de kassa lekker maar er zijn talloze regio’s die lang niet zo welvarend zijn als Barcelona en omstreken.

En wat gebeurt er als je er samen voor moet zorgen dat een land blijft draaien en niemand binnen de landsgrenzen vergeten wordt? Dan gaat de een wat meer belasting betalen dan de ander. Nivelleren in politiek vakjargon. En het bestaansrecht voor menig politieke partij. En dat is prima natuurlijk. Lekker bakkeleien over wat wel en niet eerlijk is en hoezeer de ene bevolkingsgroep slechter af is dan, en vooral door, de andere. De toehoorder is het electoraat en dan komen we vanzelf uit op een woord waar de voorvechters van het referendum graag gebruik van maken: de democratie. Maar de Catalaanse democracia is wel een heel aparte variant: de meerderheid van een kleine groep die de toekomst van de grote groep bepaalt. En omdat dat ergens in het achterhoofd niet helemaal verantwoord kan worden, komen schijnargumenten als eigen cultuur en eigen identiteit uit de hoge hoed. Als vlaggenschip van de onafhankelijkheidstrijd speelt FC Barcelona met 10 nationaliteiten wat dat betreft al jaren een verloren wedstrijd.