Nick Leeson faalt als leraar
Alleen onwetend of geschoeid op wrange humor gebruiken beleggingsorganisaties in hun administratie nog rekeningen met nummer 88888. Hoewel de getallenreeks volgens het Chinese bijgeloof bijdraagt aan geluk, is het voor velen nog verbonden met de Baringsfraude van Nick Leeson in 1995. De in Singapore gevestigde handelaar in Aziatische futures wist het klaar te spelen lange tijd een verliespost van 1,4 miljard U$-dollar op deze gefingeerde rekening uit het zicht te houden en richting hoofdkantoor in Londen mooi weer te spelen. Het einde van het geluk betekende ook het einde van Barings.
Gisteren is de rechtszaak gestart tegen Jérôme Kerviel. Deze Franse handelaar overtrof Leeson door in 2008 zijn werkgever Société Generale op te zadelen met een verlies van €4,9 miljard. Kerviel zal zijn terechte straf niet ontlopen en is met de publicatie van een boek over de gebeurtenissen al de zelfde weg ingeslagen als zijn Britse evenknie.
Het is jammer dat de schandelijk falende interne controles van Société Generale niet meer in detail zijn uitgediept. Het Barings-schandaal is het schoolvoorbeeld van een falend eigen toezicht en roept daarom de vraag op waarom dat klaarblijkelijk niet was begrepen door de Franse bank.
Natuurlijk waren ze op “le bureau” prima op de hoogte van de noodzaak tot functiescheiding: zorg er voor dat het openen van een deur minimaal twee linker- of rechterhanden vereist. En uiteraard kenden ze de basisregels van het reconciliëren zoals die in het IWOES-principe zijn gedefinieerd: identificeer het verschil (Identify), bepaal een eigenaar (Who), stel het ontstaan vast (Occurance), verklaar het (Explain) en leg de status vast (Status).
Als dat het antwoord niet kan zijn, wordt de vraag nog nijpender. Wat is er precies mis gegaan in Parijs? Het antwoord is hoogstwaarschijnlijk even eenvoudig als ongewenst: onkunde. De materie waar Kerviel zijn dagen mee vulde was zo complex, dat de interne controleurs er onvoldoende grip op hadden. Een meer dan zwakke basis om de, voor lange tijd, winstgevende activiteiten een halt toe te roepen.
De bank is na het debacle gestraft door de AMF (Autorité des Marchés Financiers) en heeft naar eigen zeggen ruim €100 miljoen geïnvesteerd in de verbetering van de interne controle. Waar dat geld precies terechtgekomen is, is onbekend. Een cursus Engels en een aantal exemplaren van de autobiografie “Rogue Trader” zou geen slechte besteding zijn geweest.