Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Angela Merkel is zo’n beestje.

Terwijl het grootste deel van de Europeanen juist het gevoel had dat de Duitse “Iron Lady”, als aanvoerster van het Euro-crisisteam, stevig in haar schoenen stond, kondigde ze afgelopen dinsdag onverwachts een verbod af op het zogenaamde “naked short selling”. Hierdoor is het verkopen van aandelen van 10 grote Duitse financiële instellingen, alsmede het verkopen van obligaties van landen uit de Eurozone, alleen toegestaan als deze waardepapieren ook in het bezit zijn.

Het kunnen verkopen van spullen die je niet hebt, klinkt in eerste instantie onwerkelijk maar is het allerminst. Onder de noemer “borrowing & lending” worden al jaren aandelen en obligaties geleend en uitgeleend. Uiteraard tegen een vergoeding waarmee met name verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen een interessante opbrengst kunnen bijschrijven. Het zijn deze grote marktspelers die door het uitlenen van de stukken hun ijzeren voorraad extra rendabel maken en de verkoper de mogelijkheid geven toch aan zijn leveringsverplichting te voldoen.

Bij “naked short selling” gaat de verkoper een stapje verder en leent de stukken niet. Hij mikt op een daling van de koers waartegen hij de stukken alsnog koopt op het moment dat er geleverd moet worden. In de praktijk zitten daar veelal een aantal dagen tussen (de zogenaamde settlementsperiode) of worden specifieke onderlinge afspraken gemaakt. Een simpele en goed uitgedachte strategie die qua resultaat uiteraard positief en negatief kan uitvallen. Welkom in de wereld van vraag, aanbod en vrije marktwerking.

De actie van de kanselier doet met name daarom de wenkbrauwen fronzen. Los van het vraagteken dat wetenschappers, toezichthouders en marktpartijen plaatsen bij het decreet, is het smoren van de handelsvrijheid een zwaktebod. Ongeacht hoe een transactie in een aandeel of obligatie tot stand komt, zijn er altijd twee partijen betrokken die een tegengestelde verwachting hebben, daarmee een tegengesteld financieel risico aangaan en beiden als “speculant” zijn aan te merken.

De enige juiste manier om de meerderheid van deze “speculanten” van een positieve toekomstige ontwikkeling te overtuigen, is het orde op zaken stellen van de eigen huishouding en het huishoudboekje kloppend krijgen. Misbruik maken van een machtspositie door simpelweg bepaalde “handelsdeuren” te sluiten, is dat niet. De markt heeft dat met een negatieve koersreactie al duidelijk proberen te maken. Mevrouw Merkel kan het nog herstellen; ze heeft immers zeven levens.