Angst als crisisbezweerder
Mensen hebben een curieuze verhouding met angst. Van nature vermijden we situaties waarin we met dit primaire gevoel geconfronteerd kunnen worden. En tegelijkertijd zoeken we bewust situaties op om de adrenaline, die met angst gepaard gaat, op te zoeken. De achtbaan is een bekend en eenvoudig voorbeeld. De veilige en beproefde omgeving geeft ons het nodige zetje om iets te doen dat tegen onze instincten indruist. De bioscoop is ook zo’n omgeving. En masse kijken we naar spannende films en zoeken we schrikmomenten op.
In angstige situaties presteert menigeen beter dan normaal. Er komen krachten naar boven die normaal gesproken verborgen blijven en de eigenaar in staat stellen boven zijn kunnen te opereren. Boeken zijn er volgeschreven over heldhaftige verzetsdaden van mensen die daar op het eerste oog niet voor in de wieg gelegd lijken. Vooroordelen die vooral door de helden in kwestie beaamd worden.
In een tijd van crisis worden de voorwaarden geschapen om de verborgen krachten en reserves van werknemers naar voren te halen en te benutten. Het gevaar, en daarmee de angst, licht immers op de loer dat de crisis ons en onze directe omgeving gaat raken. Een schepje er bovenop en een tandje extra zijn dan de verdedigingsmiddelen om dit sombere toekomstbeeld het hoofd te bieden.
In de zogenaamde “arbeidsproductiviteit” , een kerncijfer gemeten en berekend door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), moeten we deze extra inspanning terug kunnen vinden. Vooralsnog is dat niet het geval. Per gewerkt uur doen we het weliswaar niet slecht. Sterker nog, we werken slim en zijn binnen Europa een van de topproducenten per gewerkt uur. Maar juist die gewerkte uren laten een somber beeld zien. Daar zit niet zoveel beweging in en we bungelen een beetje in de Europese middenmoot.
De Nederlandse werknemer houdt vast aan zijn ingeslepen arbeidstijden, korte werkweken en lange vakanties. In Amerika, waar het aantal (doorbetaalde) vakantiedagen niet kan tippen aan die in Nederland en de werknemer een mindere mate van bescherming geniet tegen ontslag, is de arbeidsproductiviteit in het laatste kwartaal van vorig jaar met bijna 7% gestegen. Wellicht zijn de Amerikanen gewoon wat banger aangelegd.