Verblind door de eenvoud
Bepaalde kranten hebben het label “kwaliteitskrant” opgeplakt gekregen. Andere kranten niet en staan te boek als “sensatiekrant” of, overwaaiend uit Engeland, “tabloid”. Het etiket is subjectief en sterk persoonsgebonden maar titels als “Het Financieele Dagblad” (FD voor intimi) en de gratis “Metro” zullen door de meerderheid van de lezers toch in de zelfde vakjes geplaatst worden.
Juist deze twee tegenpolen vielen afgelopen maandag op in de berichtgeving rondom de kredietcrisis. Waar het FD in talloze verslagen mogelijke oorzaken analyseert en hierover speculeert, vat de Metro onder de pakkende kop “Beursbabe verklapt” de bron van de economische misère in één zin samen. Zij citeert een Engelse ex-beursmakelaar die na een korte carrière wat smeuïge details openbaar maakt en terstond ontslagen wordt: “Ik zou zeggen dat het hebzucht is; het feit dat iedereen altijd maar meer wil”. Iets meer nuance verdient dit onderwerp wel maar met deze relatief eenvoudige oneliner wordt het meeste gras voor de voeten van deskundigen weggemaaid.
De kwaliteitskrant staat niet alleen. Het gebeurt vaker dat knappe koppen verblind worden door de eenvoud. Hoe lang heeft het niet geduurd voordat een plausibele maar feitelijk kinderlijk eenvoudige verklaring gegeven kon worden voor de mysterieuze graancirkels? En hoe kon het dat bij het uitvoerig analyseren van de stem die de vrijlatingeisen voor biermagnaat Heineken overbracht (1983) niet ontdekt werd dat deze aan zijn (mede ontvoerde) chauffeur Doderer toebehoorde? Zelfs Einstein is ooit flink uitgegleden door te stellen dat het heelal een zgn. “kosmologische constante” is. We dramatiseren het zelfs: in de immens populaire TV-serie “House” wordt veelvuldig een medisch rookgordijn gelegd rondom de uiteindelijke simpele diagnose.
Niet de makkelijkste weg kiezen kán veel opleveren. Het heeft ons het ontdekken van infrarode straling opgeleverd en een product als Viagra is het “mislukte” resultaat van zes jaar onderzoek naar een nieuw medicijn tegen hoge bloeddruk. Maar doorploeteren in details en het blijven nemen van afslagen kan er ook voor zorgen dat we het doel voorbij schieten. Af en toe een stapje terug doen en het totaaloverzicht herwinnen kan geen kwaad en is zelfs een must. De uitdaging zit hem in het overtuigen daarvan van de ploeteraars; die zijn immers zo lekker aan het ploeteren.